کپچا در مسیر پیشرفت | آیا در سال 2021 همچنان به کپچا نیاز داریم؟

کپچا (captcha) با هدف محافظت از وب‌سایت‌ها در برابر حملات خودکار و ناشی از ربات ایجاد شده است. فرض اصلی کپچا این است که ربات‌ها نمی‌توانند مانند انسان با وب‌‌سایت‌ها ارتباط برقرار کنند. بنابراین کپچا باعث از کار افتادن اسکریپت‌های خودکار می‌شود. با این حال، پیشرفت در فناوری، منجر به ساخت و تولید ربات‌هایی شده است که می‌توانند رفتار انسان را به طور دقیق تقلید کنند. و برای دور زدن کپچا آموزش داده شوند.

به طور کلی وب‌سایت‌هایی که می‌خواهند دسترسی بات‌ها را به سایت خود محدود کنند، از کپچا (captcha) استفاده می‌کنند. از موارد خاص استفاده از کپچا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حفظ دقت نظرسنجی‌ها و جلوگیری از دستکاری و تقلب
• جلوگیری از حملات تصاحب حساب مانند حملات credential stuffing و brute force
• محدود کردن ثبت‌نام به کاربران واقعی
• جلوگیری از تورم بلیط
• جلوگیری از اسپم و کامنت‌های غیر واقعی و تبلیغی

رابطه پیشرفت تکنولوژی و حملات امنیتی

تکنولوژی با سرعت نمایی در حال پیشرفت است و این تغییرات تمام جنبه‌های زندگی انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از همان ابتدای ظهور و گسترش وب، برقراری امنیت در سطح اینترنت دغدغه اصلی کاربران بوده است. به همان میزانی که وب‌سایت‌ها و پنل‌های انتقال اطلاعات در سطح وب افزایش می‌یابد، حملات امنیتی در بستر وب هم افزایش پیدا می‌کند. مهاجمان یا همان هکرها با استفاده از بدافزارها سعی می‌کنند به سیستم نفوذ کنند. و داده‌ها را به خارج از سیستم مورد نظر انتقال دهند.

یکی از معمول‌ترین حملات امنیتی به شبکه، حمله Dos یا همان منع سرویس است که یک دستگاه کامپیوتری را از سرویس خارج می‌کند تا کاربران نتوانند به شبکه دسترسی داشته باشند. یکی دیگر از حملات رایج در سطح شبکه‌ حمله بروت فورس (Brute Force Attack) است. که در آن فرد حمله کننده با بررسی کلمه‌های عبور احتمالی، به صورت سیستمایتک سعی می‌کند که رمز عبور یک سیستم تصدیق هویت را به دست آورد. این حمله یکی از روش‌های پرکاربرد در شکستن کلمه‌های عبور به شمار می‌رود.

حملات بروت فورس (Brute Force) جهت نفوذ به سرور استفاده می‌شوند. این حملات معمولاً با حدس کلمات عبور، شروع به ارسال درخواست به سرور می‌کنند تا در صورت امکان بتوانند به سرور نفوذ کنند. اما حملات منع سرویس (DDoS) صرفاً جهت خراب کردن و از کار انداختن سرور مورد نظر با ارسال درخواست زیاد انجام می‌شوند.

استفاده از کپچا اولین سد امنیتی در برابر حملات

همان‌طور که برای هر زهری، پادزهری وجود دارد، در مقابل سیل عظیمی از حملاتی که توسط مهاجمین و هکرها از طریق شبکه روانه می‌شوند، راه حل‌های امنیتی خوبی هم وجود دارند. ساده‌ترین حالت این است که همیشه از اطلاعات خودتان نسخه پشتیبان بگیرید.

کپچا برنامه‌های متنوعی مانند محافظت از آدرس‌های ایمیل، ثبت‌نام وب‌سایت و نظرسنجی‌های آنلاین در نظر دارد. و سعی می‌کند به کمک چالش‌های تصویری، از ارسال هرزنامه در وبلاگ‌ها جلوگیری کند. همچنین استفاده از captcha، وب‌سایت و کاربرانش را در برابر ویروس‌های ایمیل و نامه‌های ناخواسته (اسپم) محافظت می‌کند.

استفاده از کپچا در مقابل حملات Credential Stuffing

Credential Stuffing در حقیقت یک حمله سایبری است. که معمولا از طریق اینترنت رخ می‌دهد و در آن هکرها از عیب‌های امنیتی مثل باگ در سیستم سواستفاده کرده و به پایگاه داده اطلاعات کاربران دسترسی پیدا می‌کنند. در واقع Credential Stuffing حمله‌ای است که از پایگاه‌داده فاش شده، استفاده کرده و سعی می‌کند با این اطلاعات وارد سرویس‌های اینترنتی شود.

در این مسیر، افراد سودجو و مجرمان، اغلب به دیتابیس‌هایی شامل میلیون‌ها اطلاعات مربوط به حساب‌های کاربری افراد دسترسی پیدا کرده و سپس به استفاده از آن‌ها جهت نفوذ به دیگر حساب‌ها می‌پردازند. ممکن است از خود بپرسید که چگونه وارد کردن دستی یوزر و پسورد میلیون‌ها حساب کاربری در تک به تک دیگر سرویس‌های آنلاین انجام می‌پذیرد؟ در پاسخ باید گفت که این عمل به صورت دستی انجام نمی‌شود. و نوشتن یک نرم‌افزار و یا ربات جهت اتوماسیون‌سازی این فرآیند، به راحتی قابل انجام است.

این‌جاست که کپچا حاضر می‌شود. به طور کلی استفاده از کدهای تصویری Captcha در صفحات ورود به حساب‌های کاربری وب‌سایت کاربرد زیادی دارد. و باعث ایجاد اختلال در فعالیت ربات‌ها برای جلوگیری از انجام حملات سایبری Credential Stuffing می‌شود.

نحوه تشخیص و جلوگیری از حملات Brute Force و Credential Stuffing

به طور معمول حملات Brute Force و Credential Stuffing با استفاده از ربات‌ها یا نرم افزارهای خودکار، به بستر شبکه حمله می‌کنند. بنابراین روش اصلی در جلوگیری از این حملات، تشخیص وجود فعالیت‌های بد در وب‌سایت‌ها است. به عنوان مثال از رویکردهای تشخیص و جلوگیری این نوع از حملات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. سرمایه گذاری در کاهش ربات و نرم افزار پیشرفته پیشگیری از تصاحب حساب مانند DataDome که وجود ترافیک ربات را در زمان واقعی تشخیص داده و ربات‌های مخرب را به طور خودکار مسدود می‌کند.

۲. به طور مرتب ترافیک خود را هم به صورت دستی و هم با کمک راه‌حل‌های مختلف تحلیلی ترافیک، کنترل کرده و تغییرات در ترافیک مانند چندین بار ورود به سیستم در مدت زمان کوتاه را بررسی نمایید.

۳. میزان خرابی ورود خود را کنترل کنید. به این ترتیب در یک حمله Credential Stuffing میزان موفقیت حمله می‌تواند به زیر 0.1٪ هم برسد.

4) ترافیک سایت خود را از نظر افزایش غیرمعمول در بازدید سایت و افزایش غیرمعمول نرخ پرش در بازه‌های زمانی مشخص بررسی کنید.

5) کپچا (CAPTCHA) می تواند یک نقش دفاعی اساسی در برابر فعالیت‌های ربات‌ها باشد، می‌توان از کپچا به عنوان یک روش غربالگری پیشگیرانه استفاد کرد.

بات Scraper و Captcha در دنیای اینترنت

بات‌های Scraper می‌توانند برخی از مطالب موجود در وب‌سایت و حتی تصاویر را در عرض چند ثانیه بدون اجازه به سرقت ببرند و در سایت رقیب بارگذاری کنند. وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک بیشتر در معرض حمله بات Scraper قرار می‌گیرد. بات‌های Scraper به طور معمول برای استفاده مجدد از محتوا برای اهداف شوم مهاجمین استفاده می‌شود. به عنوان مثال می‌توان تهدیداتی مانند تکثیر محتوا برای سئو در وب‌سایت‌های مهاجم، نقض حق نسخه برداری و سرقت ترافیک را نام برد.

به طور کلی این ربات‌ها امکان جمع آوری سریع داده‌های مورد نیاز را فراهم می‌کنند. بدین ترتیب کپچا به عنوان یک روش ضد خراش (anti-scraping) می‌تواند روند جمع آوری اطلاعات را با ناامیدی روبرو کند. برای رفع مشکل کافی است قبل از دسترسی کاربر به محتوا، یک مرحله کپچا وجود داشته باشد. بدین ترتیب بات Scraper که از حل Captcha عاجز است، نمی‌تواند در سطح محتوای وب‌سایت پیشروی کند.

تهدیدی به نام مزرعه کپچا

با وجود این‌که Captcha نقش موثری در حفظ امنیت وب‌سایت ایفا می‌کند، امروزه با پیشرفت تکنولوژی بیشتر کپچاها در برابر ربات‌های سودجو مصون نیستند. هکرها از روش‌های پیچیده‌ای از جمله مزرعه Captcha برای دور زدن آن استفاده می‌کنند. اما نکته خوب ماجرا اینجا است که هیچ کدام از سرویس‌ها از کپچای فارسی پشتیبانی نمی‌کنند. بنابراین مهاجمین از طریق این سرویس‌ها نمی‌توانند به وب‌سایت‌هایی که از کپچای فارسی استفاده می‌کنند، حمله کند.

هوش مصنوعی، رفیق یا نارفیق کپچا؟

آزمون‌های کپچا علاوه بر کاربرد امنیتی، به توسعه آسان‌تر هوش مصنوعی هم کمک می‌کنند. روزانه میلیون‌ها کاربر متون موجود در تصاویر تیره و ناواضح را شناسایی می‌کنند که داده‌ خروجی از شناسایی آن‌ها به هوش مصنوعی تزریق می‌شود. با این روند، عملکرد هوش مصنوعی در انجام وظایف مشابه بهبود می‌یابد. برنامه‌های کامپیوتری معمولاً در شناسایی اعداد و حروف موجود در تصاویر با حالت‌های گوناگون با مشکل روبرو هستند.

اما جالب است بدانید که برنامه‌های کامپیوتری به کمک یادگیری ماشین می‌توانند محدودیت‌های شناسایی خود را پشت سر بگذارند. هوش مصنوعی و یادگیری ماشین دارای دو فاز آموزش و تست است. به صورتی که می‌توان در مرحله آموزش، برای شناسایی علامت ایست راهنمایی و رانندگی، تصاویر متعددی را به سیستم نشان داد. و توضیح داد که علامت ایست هستند یا خیر. برای چنین رویکردی به حجم عظیمی از داده‌های آموزشی نیاز است تا داده‌های کافی برای اثر بخشی سیستم یادگیری ماشین، تامین شود.

پیشرفت تکنولوژی و فرمانروایی سیستم‌های هوشمند بر جهان در سال ۲۰۲۱ نه تنها متوقف نشده است بلکه با سرعتی بیشتر از قبل به حرکت خود ادامه می‌دهد.
اما با همه این‌ها یک سوال اساسی هنوز بی‌جواب مانده است. این‌که آیا در سال 2021 همچنان به کپچا نیاز است؟ هنوزهم captcha نقش مهمی در حفظ امنیت وب‌ سایت‌ها ایفا می‌کند؟ بدون شک هنوز هم ساده‌ترین و کم هزینه ترین روش حفاظت از وب‌سایت استفاده کپچا است. بهتر است بدانید که بات‌ها به هیچ وجه قادر به حل کپچای فارسی نیستند. و خدمات ارائه شده در آرکپچا وب‌سایت شما را در برابر انواع حملات سایبری محافظت می‌کند.

جمع بندی

سرعت پیشرفت فناوری اطلاعات و حضور تکنولوژی در زندگی روزمره‌مان به خوبی احساس می‌شود. متوجه این موضوع هستیم که هر کجا صحبت از بستر اینترنت و حجم عظیمی از داده‌ها باشد، خطر وجود مهاجمین و حملات امنیتی هم وجود دارد. کسانی که به راحتی می‌توانند با به دست آوردن چند سرنخ، وارد حریم شخصی کاربران شوند. با این حال کپچا می‌تواند به عنوان یک راه حل موفق حضور داشته باشد. کپچا با ارائه یک سری سوال ساده مانند پیدا کردن دوچرخه، اتوبوس یا علامت ایست راهنمایی و رانندگی در تصاویر، میان رفتار انسان‌ها و بات‌ها تمایز قائل می‌شود.

برای حفظ امنیت وب‌‌سایت و اطلاعات کاربران حتماً کاربران را مجبور به تعریف گذرواژه‌های قوی کنید. به عنوان مثال استفاده همزمان از حروف، اعداد و کاراکترها برای داشتن یک گذرواژه قوی توصیه می‌شود. همچنین احراز هویت دو مرحله‌ای یکی از رویکردهایی است که بسیاری از وب‌سایت‌ها برای ارتقای سطح امنیت خود استفاده می‌کنند. همچنین بات‌ها به هیچ وجه نمی‌توانند کپچای فارسی را حل کنند و با استفاده از خدمات ارائه شده در آرکپچا می‌توانید به آسانی محافظ وب‌سایت خود در برابر حملات امنیتی و نفوذ هکرها باشید.